“`html

Türkiye’nin Altın Potansiyeli: İthalat ve Üretim Dengesizliği

Son zamanlarda altın, Türkiye için daha da fazla önem kazanıyor. Altın talebi açısından dünya genelinde lider konumda bulunan Türkiye, aynı zamanda rezerv olarak 11. sırada yer alıyor. Ancak, altın üretiminde ise 27. sırada kalmakta, bu da potansiyelinin tam anlamıyla değerlendirilmediğini ortaya koyuyor. Türkiye’nin yıllık altın talebi yaklaşık 200 ton iken, en yüksek iç üretim 2020 yılında 42 tonla sınırlı kaldı. Bu durumda yaklaşık 160 tonluk ciddi bir açık mevcut.

Artan İthalat ve Dışa Bağımlılık

Yerli kaynaklar ile karşılanamayan bu açık, sürekli ithalat ihtiyacını ortaya çıkarıyor. Altın ithalatı, dış ticaret açığının azaltılması için kritik bir öneme sahip. Türkiye’deki sektör temsilcileri, yıllık 140-160 ton altın ithalatı gerçekleştirdiklerini belirterek, yurtiçinden 100 ton üretmenin hiç de hayal olmadığını ifade ediyor. 5 yıl içinde yıllık 100 ton üretim hedefine ulaşmanın mümkün olduğu vurgulanıyor; Türkiye’nin altın üretim potansiyeli oldukça yüksektir.

Yer Altında Bekleyen Altın Potansiyeli

Türkiye’nin altın üretim tarihi oldukça genç; 2000’li yıllara kadar oldukça düşük seviyelerde üretim yapılmaktaydı. Ancak son 23 yılda, artan arama faaliyetleri ve yabancı yatırımlarla birlikte önemli ilerlemeler kaydedildi. 2020 yılında 42 ton ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek üretim rakamına ulaşılmıştır. Sector temsilcileri, potansiyelin daha yüksek olduğunu ifade ederek, yıllık üretim kapasitesinin 100 tona çıkarılabileceğinin altını çiziyor. Günümüz itibarıyla Türkiye’nin tahmini altın rezervi yaklaşık 6,500 ton olarak belirlenmiş olup, 5,000 ton rezervin henüz çıkarılmayı beklediği belirtiliyor. Bu altın potansiyelinin piyasa değeri 420 milyar dolardan fazladır.

Üretilen Altının Kullanımı ve İhtiyaçlar

Uzmanlar, yeralan altın cevherinin potansiyelini biliyor olsa da, üretim ihtiyacını karşılamak için daha fazla arama ve yatırım yapılması gerektiğini vurguluyor. Türkiye, her yıl altın ithalatına milyarlarca dolar harcıyor. Üretilen altın, Merkez Bankası’na TL karşılığında satılmakta ve bu uygulama ülke içindeki talebi karşılamaktadır. Üretimin yaklaşık %25’inin “devlet hakkı” olarak Hazine’ye aktarılması da dikkat çeken bir diğer noktadır.

Küresel Altın Talebindeki Artış Trendi

Dünya Altın Konseyi’nin yayımladığı son rapora göre, 2024’ün üçüncü çeyreğinde küresel altın talebi %5 artış göstererek 1,313 ton seviyesine ulaştı. Talepteki bu artış, fiyatlara da olumlu yansımakta ve talebin yıllık değeri 100 milyar doları aşmaktadır. 2025 yılına dair merkez bankalarının rezervlerini artırmak için altın alımlarını sürdürmesi beklenmektedir.

Türkiye’nin Altın Madenciliği ve Geleceği

Türkiye’deki toplam 20 altın madeni arasında en büyük üretim alanı, Erzincan’ın İliç ilçesindeki Çöpler Madeni’dir. 2010’dan beri faaliyet gösteren bu maden, 2020’de gerçekleşen toplam altın üretiminin %24’ünü karşılamıştır. Şubat 2023’te yaşanan toprak kayması nedeniyle bir süre üretime ara veren Anagold Madencilik, yeni güvenlik önlemleri ve teknoloji yatırımlarıyla üretime yeniden başlamaya hazır olduğunu duyurdu.

Siyanür Hakkında Yanlış Bilgiler

Altın madenciliği denildiğinde akla gelen ilk konulardan biri siyanür. Ancak, altın madenciliğinde siyanürün sadece üretim aşamasında kullanıldığı pek bilinmemektedir. Dünya genelindeki altın madenciliğinde siyanür, cevherden altının ayrıştırılmasında kritik bir kimyasal olarak öne çıkmaktadır. Türkiye’deki toplam siyanür tüketiminin sadece %4’ü altın madenciliğinde kullanılmakta, kalan kısmı farklı sanayi alanlarında değerlendirilmektedir.

Diğer Kullanım Alanları

Siyanür yalnızca altın madenciliğinde değil, aynı zamanda tekstil, plastik, metal kaplama ve eczacılık gibi birçok sektörde de kullanılmaktadır. Doğada da bulunan bir molekül olan siyanür, aslında birçok gıda maddesinde de düşük oranlarda yer almaktadır.

Dış Ticaret Açığına Etkisi

Altın dış ticaret açığının birincil sebeplerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Yıllık 200 tonluk talebe karşın, üretim 30-40 ton civarında kalmaktadır. Altın üretimindeki azalma ve bunun sonucunda artan ithalat, Türkiye’nin cari açığını olumsuz etkilemektedir.

Son 23 Yılda Altın İthalatı

2023 yılında Türkiye’nin parasal olmayan altın ithalatı, ₹30.0168 milyar dolara ulaşarak en yüksek yıllık düzeye çıktı. Altın ihracatı ise 4.3 milyar dolar olarak kaydedildi. 2023 yılı net altın ithalatı, 2022’ye göre %32,5 artışla 25.6 milyar doları buldu. 2001 yılından bu yana altın ithalatı için harcanan toplam döviz 200 milyar dolara ulaşmış durumda ve 23 yıl içinde 125 milyar dolarlık açık oluşmuştur.

Türkiye’nin Altın Rezervleri ve Durumu

Türkiye, dünya genelinde maden çeşitliliğinde 8. sırada yer almakta ve altın rezervinde de önemli bir konumda bulunmaktadır. Ancak, rezervlerin üretime dönüşümü konusunda yaşanan sorunlar dikkat çekiyor. Türkiye, dünya genelinde en yüksek altın rezervine sahip devletler arasında, fakat üretimde 27. sırada yer almakta. Dünya Altın Konseyi verilerine göre, Türkiye’nin 479 ton altın rezervi bulunmaktadır. En fazla rezerv ABD’de bulunurken, Türkiye önemli bir konumda yer almaktadır.

“`